2

Εθελοντικός οργανισμός για τα δικαιώματα του παιδιού 

«ΚΕΛΕΤΡΟΝ ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙ»

Λ..Γουναράδων- Χλόη-Καστοριά Aριθμ. Πρωτοδικείου Καστοριάς: 2/2014

ΑΦΜ: 997842527 

Τηλ/fax: 2467 400039 – 6936937022

Email: inkeletron@yahoo.gr

www.keletronpaidi.gr

f: Kέλετρον Αγάπη για το Παιδί

 

 

Η 6η Μαρτίου έχει θεσμοθετηθεί ως η πανελλήνια ημέρα κατά της βίας στο σχολείο. Στα πλαίσια ευαισθητοποίησης ενάντια στον σχολικό εκφοβισμό, ο εθελοντικός οργανισμός ”Κέλετρον Αγάπη για το Παιδί” με την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Καστοριάς πραγματοποιεί την περίοδο αυτή ημερίδες στα Γυμνάσια της Καστοριάς με την ψυχολόγο του οργανισμού, με σκοπό την ενημέρωση των μαθητών και των καθηγητών για το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού, τις μορφές του, τα άτομα που εμπλέκονται, τις συνέπειες και τους τρόπους αντιμετώπισης.

Η σχολική βία ή αλλιώς σχολικός εκφοβισμός (bullying) είναι μια γνώριμη μορφή επιθετικής συμπεριφοράς. Αν και το φαινόµενο αυτό υπήρχε πάντα, το ενδιαφέρον των ερευνών ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια το καθιστούν ένα από τα σηµαντικότερα και πιο πολυσυζητηµένα κοινωνικά φαινόµενα . Τα διεθνή ερευνητικά δεδομένα αναφέρουν ότι 3 στα 10 παιδιά εμπλέκονται στο φαινόμενο του εκφοβισμού είτε ως θύματα, είτε ως δράστες, είτε και τα δύο. Αντίστοιχες έρευνες στην Ελλάδα δείχνουν ότι ο σχολικός εκφοβισμός λαμβάνει χώρα και στα σχολεία μας, πολλές δε φορές με συχνότητα μεγαλύτερη από άλλες χώρες (Κασάπη & Λαλούμη-Βιδάλη, 2012)

Oι σχετικές έρευνες επίσης έρχονται να καταδείξουν τον αρνητικό αντίκτυπο της σχολικής βίας σε κοινωνικό, ακαδημαϊκό και ψυχολογικό επίπεδο.

Η συστηματική μελέτη του σχολικού εκφοβισμού ξεκίνησε στην Σκαδιναβία τη δεκαετία του 1970 από τον καθηγητή Dan Olweus διεξάγοντας έρευνα στη Σουηδία και την Νορβηγία, όπου κατέταξε και αξιολόγησε το φαινόμενο, ενώ προσπάθησε να βρεί μια εξήγηση σχετικά με τα αίτια που μπορεί να ωθήσουν κάποια παιδιά να στο να τρομακρατούν τα υπόλοιπα και κάποια άλλα στο να θυματοποιούνται. O Olweus παραθέτει, επίσης, τη διαφορά του bullying µε το «πείραγµα» στα πλαίσια του παιχνιδιού. Το «πείραγµα» συνήθως συµβαίνει µεταξύ φίλων και δεν περιλαµβάνει την πρόκληση σωµατικού πόνου των άλλων. Από την άλλη µεριά, ο σχολικός εκφοβισµός συµβαίνει ανάµεσα σε παιδιά τα οποία δεν είναι φίλοι. Η χαρακτηριστική ανισορροπία δύναµης που υφίσταται, οφείλεται στο γεγονός ότι ένα παιδί τυχαίνει να είναι πιο µεγαλόσωµο ή δηµοφιλέστερο ή ακόµη στο ότι µπορεί κάποια παιδιά να συνωµοτούν εναντίον κάποιου άλλου. Το «πείραγµα» µπορεί εύκολα να µετατραπεί σε εκφοβισµό αν συµβαίνει για πολύ µεγάλο χρονικό διάστηµα και το σηµαντικότερο όταν το παιδί αισθανθεί ότι οι πράξεις των άλλων δεν διέπονται µέσα στα όρια του παιχνιδιού.

Ο σχολικός εκφοβισµός, ως ένα πολυδιάστατο φαινόµενο µπορεί να λάβει διάφορες µορφές, άµεσες ή έµµεσες. Στις µορφές αυτές συµπεριλαµβάνονται η σωµατική, λεκτική ή συναισθηµατική επίθεση αλλά και ο σεξουαλικός, ρατσιστικός ή ηλεκτρονικός εκφοβισµός- cyber bullying..

Οι µαθητές που εµπλέκονται σε εκφοβιστικές συµπεριφορές (θύτες) είναι παιδιά µε αυταρχική προσωπικότητα, επιθετικά -ακόµα και προς τους ενήλικες-, παρορµητικά και µε σωµατική δύναµη. Έχουν ασυνήθιστα ελάχιστο άγχος και ανασφάλεια, νιώθουν την ανάγκη να κυριαρχούν και να έχουν τον έλεγχο ενώ αδυνατούν να ελέγξουν τις ενορµήσεις τους. Αποζητούν την ανοιχτή και δηµόσια διαµάχη µε στόχο να επιβεβαιώσουν την υπεροχή τους και να επιβληθούν στην οµάδα των συνοµηλίκων τους .

Από την άλλη µεριά, τα παιδιά που δέχονται τον εκφοβισμό (θύµατα) χαρακτηρίζονται από περισσότερο άγχος και ανασφάλεια από τους άλλους µαθητές ενώ συνήθως σκιαγραφούνται ως προσεκτικοί, ήσυχοι και ευαίσθητοι, µε εσωστρεφή προσωπικότητα και ελάχιστους ή καθόλου φίλους. Η µη δυναµικότητα όπως επίσης και η µοναχικότητα που τα διακρίνει, αποτελούν χαρακτηριστικά τους. Το κυριότερο, όµως, χαρακτηριστικό τους είναι η σωµατική ή ψυχολογική αδυναµία ους σε σύγκριση µε τους συνοµηλίκους τους.

Οι παρατηρητές (bystanders) αποτελούν ένα ακόµα ρόλο που µπορεί να αναλάβουν οι µαθητές µέσα στο σχολικό περιβάλλον σε περιπτώσεις εκδήλωσης φαινοµένων εκφοβισµού. Είναι οι µαθητές που επίσης επηρεάζονται από τον εκφοβισµό. Συγκεκριµένα, σύµφωνα µε έρευνα οι παρατηρητές είναι παρόντες στο 85% των περιπτώσεων όπου ο εκφοβισµός λαµβάνει χώρα (Sampson, 2002). Τα συναισθήµατα που πολύ συχνά βιώνουν αφορούν το φόβο τους µήπως πληγωθούν και οι ίδιοι, µήπως γίνουν και οι ίδιοι οι επόµενοι στόχοι του θύτη και µήπως κάνουν κάτι που θα χειροτερέψει την κατάσταση. Ως αποτέλεσµα, συνήθως παραµένουν απλοί παρατηρητές παρακολουθώντας τις πράξεις του εκφοβισµού ενώ σπάνια συµµετέχουν ή παρεµβαίνουν ενεργά βοηθώντας τα θύµατα.

Η ανάγκη λοιπόν για ενημέρωση και εκπαίδευση όλων των εμπλεκόμενων φορέων, (γονέων, εκπαιδευτικών, κοινωνικών επιστημόνων) με στόχο τη θέσπιση κατάλληλων μέτρων πρόληψης και παρέμβασης που θα μειώνουν τέτοιου είδους περιστατικά καθίσταται πλέον επιτακτική. Τον εκφοβισμό δεν τον αντιλαμβανόμαστε μόνο μέσα στo σχολικό περιβάλλον αλλά τον παρατηρούμε γενικότερα μέσα στην κοινωνία. Είναι απαραίτητο να τον εξερευνήσουμε από όλες τις πλευρές του και είμαστε υποχρεωμένοι να ανακαλύψουμε ευρείες και αποτελεσματικές εφαρμογές.

Μαλέα Γεωργία

Ψυχολόγος